Ośrodek "HISTORIAE" realizuje badania z zakresu historii regionanej:
I. Rys historyczny o miejscowości

   To krótkie opracowanie dotyczące historii miejscowości, a opierające się głównie na źródłach bibliotecznych. Zawiera między innymi:
  • informacje o położeniu geograficznym, ogólnych warunkach klimatycznych, także nieco o przyrodzie opisywanego terenu;
  • dane o historycznej i obecnej przynależności administracyjnej;
  • okoliczności i okres powstania miejscowości, najstarsze pisane wzmianki o niej;
  • wyjaśnienie pochodzenia i znaczenia nazwy miejscowości, wersje jej dawnej pisowni oraz ewentualne zmiany nazwy na przestrzeni wieków;
  • liczbę mieszkańców w danym okresie, ich narodowość, wyznanie, strukturę społeczno- zawodową, ewentualne organizacje cechowe;
  • informacje o właścicielach i zarządcach miejscowości lub przedstawicielach władzy samorządowej, których działalność miała szczególny wpływ na miejscowość;
  • obiektach zabytkowych występujących na terenie miejscowości;
  • najważniejsze wydarzenia dotyczące miejscowości podane w formie kalendarium;
  • mapy rejonu, w którym leży miejscowość oraz plan tej miejscowości.


II. Monografia miejscowości

   Jest to obszerne, możliwie szczegółowe opracowanie dziejów miejscowości (od kilkudziesięciu do kilkuset stron), opierające się na źródłach bibliotecznych i kwerendzie źródeł archiwalnych. Zawiera znacznie rozszerzone i uszczegółowione informacje z Rysu historycznego o miejscowości oraz:
  • szczegółowe warunki klimatyczno-przyrodnicze, gleby;
  • opisy występującej w rejonie fauny i flory;
  • informacje o prehistorii miejscowości (jeśli istnieją wskazujące na to dowody);
  • informacje o pierwszych osadnikach i właścicielach;
  • dla każdego odrębnego okresu rozdziały przybliżające historycznie epokę;
  • charakter gospodarczy i narodowościowy miejscowości;
  • życie codzienne mieszkańców (np. zawody, obyczaje, wierzenia);
  • wpływ ogólnych wydarzeń dziejowych na miejscowość;
  • genealogie rodów będących właścicielami miejscowości, a w przypadku królewszczyzn opis rodów dzierżawców i zarządców;
  • spisy mieszkańców i biogramy szczególnie wybitnych jednostek pochodzących lub związanych z miejscowością;
  • dokładne opisy historyczno-architektoniczne obiektów zabytkowych występujących na terenie miejscowości, wraz z reprodukcjami dotyczącymi ich ikonografii;
  • reprodukcje archiwalnych zdjęć, rysunków i obrazów przedstawiających obiekty inne niż wspomniane już obiekty zabytkowe oraz sceny z życia miejscowości i ich mieszkańców;
  • zdjęcia obecnego stanu miejscowości i jej obiektów zabytkowych;
  • kilka różnych (z różnego okresu) map rejonu, w którym leży miejscowość;
  • plany miejscowości, dane katastralne;
  • kserokopie dokumentów źródłowych dotyczących miejscowości;
  • przypisy do informacji zawartych w monografii oraz obszerny wykaz zbiorczy wszystkich wykorzystanych źródeł oraz tych poszerzających lub uzupełniających poruszane w monografii tematy;
  • indeks geograficzny i osobowy.


III. Monografia gminy lub powiatu

   Jest to obszerne, możliwie szczegółowe opracowanie (zazwyczaj kilkaset stron) dziejów gminy lub powiatu, opierające się na: źródłach archiwalnych i bibliotecznych, kwerendach w zasobie urzędów samorządowych, wizjach lokalnych, wywiadach z przedstawicielami władz, działaczami społecznymi, przedstawicielami różnych lokalnych środowisk. Monografia taka zawiera:
  • opis geograficzny, topograficzny i klimatyczno-przyrodniczy rejonu;
  • informacje o prehistorii rejonu;
  • dane o przynależności administracyjno-państwowej i jej zmian na przestrzeni wieków;
  • dawne i współczesne dane demograficzne poszczególnych miejscowości;
  • charakterystykę etniczno-kulturową regionu (dawniej i dziś);
  • charakterystykę gospodarczą rejonu (dawniej i dziś);
  • informacje o historii poszczególnych miejscowości (nazwy, czas lokacji, wydarzenia itp.);
  • informacje o rodach władających / zamieszkujących region w przeszłości;
  • biogramy i ikonografię dotyczącą szczególnie wybitnych ludzi urodzonych w omawianym rejonie lub na jego terenie działających;
  • opisy historyczno-architektoniczne obiektów zabytkowych regionu wraz z reprodukcjami dotyczącej ich ikonografii;
  • reprodukcje archiwalnych zdjęć, rysunków i obrazów przedstawiających: szczególne wydarzenia, czy życie codzienne regionu, krajobrazy, przyrodę, mieszkańców itp.;
  • współczesne zdjęcia z regionu;
  • kilka pochodzących z różnego okresu map rejonu i planów jego miejscowości;
  • kserokopie dokumentów źródłowych dotyczących regionu;
  • wykaz źródeł, indeks geograficzny i osobowy.

IV. Monografia parafii

   Jest to obszerne, możliwie szczegółowe opracowanie (od kilkudziesięciu do kilkuset stron) dziejów parafii na podstawie źródeł archiwalnych i bibliotecznych oraz szczegółowych wizji lokalnej kościołów i innych budynków parafialnych. Zawiera między innymi:
  • informacje o czasie i okolicznościach powstania parafii;
  • żywot patrona parafii (jeśli jest to święty) lub wytłumaczenie znaczenia innego wezwania;
  • wiadomości na temat historycznej i obecnej przynależności administracjno-kościelnej;
  • dane o miejscowościach wchodzących w skład parafii na przestrzeni jej istnienia (krótka historia tych miejscowości);
  • opisy architektoniczne kościołów, plebani i innych budynków parafii;
  • opisanie elementów wystroju kościołów, szczególnie tych zabytkowych (ewentualna wcześniejsza ich inwentaryzacja);
  • odczytane treści płyt nagrobnych, epitafiów i innych inskrypcji (tym samym przedstawienie osób pochowanych w kościele lub z danym kościołem związanych);
  • historię poszczególnych kościołów (w tym najstarszą wzmiankę, ewentualne zniszczenia, główne przebudowy i remonty);
  • chronologiczne spisy obsługujących parafię kapłanów (proboszczów, wikarych, zakonników), wraz z biogramami najważniejszych;
  • informacje o najwybitniejszych kolatorach i darczyńcach;
  • biogramy i ikonografię dotyczące szczególnie wybitnych ludzi urodzonych w omawianej parafii lub na jego terenie działających;
  • charakterystykę gospodarcza parafii (szczególnie w okresie funkcjonowania dziesięciny oraz posiadania ziemi uprawnej przez parafię);
  • stowarzyszenia i organizacje parafialne (modlitewne, charytatywne, gospodarcze);
  • historię i dzień dzisiejszy cmentarzy przynależących do parafii;
  • reprodukcje archiwalnych zdjęć, rysunków i obrazów przedstawiających obiekty parafialne;
  • zdjęcia obecnego stanu: kościołów i znajdujących się w nich elementów wystroju wnętrz (szczególnie tych zabytkowych), a także zdjęcia innych budynków parafialnych;
  • kilka różnych (z różnego okresu) map rejonu parafii;
  • kserokopie dokumentów źródłowych dotyczących parafii;
  • przypisy do informacji zawartych w monografii, a także obszerny wykaz zbiorczy wszystkich wykorzystanych źródeł oraz tych poszerzających lub uzupełniających poruszane w monografii tematy;
  • indeks geograficzny i osobowy.